Dấu giá trị tuyệt đối và cách giải bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối là một phần quan trọng trong chương trình phổ thông. Tuy nhiên, một số em học sinh vẫn chưa nắm vững được các dạng bài tập và cách giải bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối giá trị tuyệt đối. Do đó, Team Marathon Education đã tổng hợp các kiến thức này và biên soạn bài viết dưới đây để các em tham khảo.
>>> Xem thêm: Phương Pháp Giải Bất Phương Trình Chứa Căn Chi Tiết
Giá trị tuyệt đối có tên gọi khác là môđun của số thực a, được ký hiệu là |a|. Trong Toán học, giá trị tuyệt đối của a được định nghĩa như sau:
Đặc biệt, giá trị tuyệt đối của số 0 được ký hiệu là |0| (và |0| = 0).
Kết luận: Giá trị tuyệt đối của một số bất kỳ chính là khoảng cách từ số đó đến số 0. Do đó, giá trị tuyệt đối của số dương là bản thân số đó. Giá trị tuyệt đối của số âm chính là số đối của nó.
Dấu giá trị tuyệt đối thường được dùng nhiều trong lĩnh vực Toán học như viết các số phức, hàm số, vectơ,… Do đó, giải bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối là kiến thức cơ bản mà bất cứ em học sinh nào cũng cần phải biết.
Bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối được hiểu là bất phương trình có chứa ẩn trong dấu giá trị tuyệt đối. Bất phương trình này có 2 dạng cơ bản là:
Một số dạng bài toán cơ bản của bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối có thể kể đến bao gồm:
\begin{aligned} &\bull \footnotesize \text{Dạng 1}: |A|=|B|\Leftrightarrow A^2=B^2\\ &\bull \footnotesize\text{Dạng 2}: |A|=B\Leftrightarrow \begin{cases}B \geq 0\\A^2=B^2 \end{cases}, \ |A|=B \Leftrightarrow\begin{cases}B \geq 0\\A^2=\pm B\end{cases}, \ |A|=B\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{cc} \begin{cases} A \geq 0\\ A=B \end{cases} \\\begin{cases} A \leq 0\\- A=B \end{cases} \end{array} \right.\\ &\bull \footnotesize\text{Dạng 3}: |A|>|B|\Leftrightarrow A^2>B^2. \ |A|>|B|\Leftrightarrow (A+B)(A-B)>0\\ &\bull \footnotesize\text{Dạng 4}: |A|< B \Leftrightarrow \begin{cases}B>0\\A^2< B^2 \end{cases} \ , |A|< B \Leftrightarrow \begin{cases}B>0\\-B< A < B \end{cases} , \ |A|< B\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{cc} \begin{cases} A \geq 0\\ A< B \end{cases} \\\begin{cases} A < 0\\- A< B \end{cases} \end{array} \right.\\ \end{aligned}
Để giải được các bài toán bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối, trước tiên các em cần xác định bất phương trình thuộc dạng cơ bản nào trong số 3 dạng sau:
Khi giải các dạng bất phương trình này, các em sử dụng 3 phương pháp chính đó là khử trị tuyệt đối bằng định nghĩa, bình phương 2 vế và phương pháp lập bảng.
Các em có thể dựa vào định nghĩa sau để khử trị tuyệt đối:
Ví dụ:
Giải bất phương trình sau: |3 – 2x| < x + 1
Các em có thể dựa vào một số cách bình phương 2 vế như sau:
Một trong những cách giải bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối thường được dùng đó là lập bảng để khử giá trị tuyệt đối. Theo đó, các em cần phải kết hợp bảng xét dấu nhị thức bậc nhất với tam thức bậc hai
Ví dụ:
Giải bất phương trình |2x – 2| + |3 – x| > 3
Bài giải:
Tiến hành bỏ dấu giá trị tuyệt đối ở vế trái của phương trình, ta được:
Bài tập 1: Giải các bất phương trình:
|2x – 5| ≤ x + 3
Giải:
\begin{aligned} &Viết\space lại\space bất\space phương\space trình \\ &\begin{cases}x+3\ge0\\-(x+3)\le2x-5\le x+3 &\end{cases}\\ &\Leftrightarrow \begin{cases}x\ge-3\\\frac{2}{3}\le x\le 8\\ &\end{cases}\\ &\Leftrightarrow \frac{2}{3}\le x\le8\\ &Vậy\space nghiệm\space của\space bất\space phương\space trình\space là\space \frac{2}{3}\le x\le8 \end{aligned}
Bài tập 2: Giải các bất phương trình:
|2x – 4| ≥ x + 2
\begin{aligned} &Viết\space lại\space bất\space phương\space trình\space dưới\space dạng\\ & [\begin{array}{c} 2x-4 \ge x+2\\2x-4 \le -x-2 \end{array}\\ &\Leftrightarrow[\begin{array}{c} x\ge 6 \\x\le\frac{2}{3} \end{array}\\ &\Leftrightarrow Vậy\space bất\space phương\space trình\space có\space nghiệm\space thuộc (-\infin ; \frac{2}{3}) U \lbrack 6;+\infin) \end{aligned}
Tham khảo ngay các khoá học online của Marathon Education
Trên đây là những chia sẻ của Marathon Education về các cách giải bất phương trình chứa dấu giá trị tuyệt đối cơ bản. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết, các em có thể bổ sung thêm nhiều thông tin hữu ích và thú vị giúp thăng hạng thành tích học tập của bản thân.
Hãy liên hệ ngay với Marathon để được tư vấn nếu các em có nhu cầu học trực tuyến nâng cao kiến thức nhé! Marathon Education chúc các em được điểm cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi sắp tới!